آن که برای طلاب پدربود

بهترینِ یاران، کسی است که تو را به سوی خیر راهنمایی می کند . [امام علی علیه السلام]

امروز: جمعه 103 آذر 2

«عالم ربانی ومعلم اخلاق» حضرت آیت الله حاج شیخ احمد مجتهدی تهرانی (ره) در نهم مهرماه سال 1302هجری شمسی درخاندانی مومن وپرهیزکاردیده به جهان گشود . پدرایشان مرحوم حاج محمدباقر،که ازکاسبان معروف ومتدین تهران بود،نام فرزندش راهم نام پدرش ،مرحوم میرزااحمد ـــ ازتجار مومن ومشهورعصرخویش ــ احمد نامید. بعد از این دوبزرگوار تمامی نیاکان حضرت استاد از بزرگان ومجتهدان بنام کاشان بودند از این جهت ایشان به «مجتهدی » مشهورشد . از جمله می توان به ملامحمدعلی مجتهد،ملامحمدباقرمجتهدوملامحمد کاظم مجتهد کاشانی اشاره نمود.

توجه و دقت درمنش و گویش ازسوی مرحوم حاج محمدباقر (پدراستاد) سبب شد تاایشان ازکودکی باپاکی و طهارت ویژه پرورش یافته و زمینه های طلبگی را در آینده فراهم نماید .ایشان می فرمود: « زمانی که در سال سوم دبستان بودم مدیر مدرسه تشخیص داد تا من امام جماعت دانش آموزان باشم » .(1 )به راستی این کودک نه ساله چه رفتاروگفتاری باید داشته باشد تا مدیرباتجربه ومسن مدرسه را مجذوب خویش کند .

مواظبت بر انتخاب صحیح دوست ورفیق ازدیگر دغدغه های پدر استاد بود و ایشان نیزاین اخلاقیات وعرفیات رابه خوبی آموخته بود، نگارنده این سطورکه خود سالیان متمادی افتخار شاگردی ایشان وبعد ها توفیق خدمت گزاری درسمت معلمی راداشته بارها وبارها این جمله را ازایشان شنیدم که می فرمود:(( تمام رمزموفقیت من به خاطر نداشتن رفیق است )) البته مقصودشان نداشتن رفیق وهمنشین بد بود .وی مکرراین ابیات را در این زمینه زمزمه می کرد :

تا توانی می گریز از یا ربد یار بد بدتر بود از مار بد

مار بد تنها تورا برجان زند یاربد برجان و هم ایمان زند

ویا

همنشین تو از تو به باید تاتورا عقل دین بیافزاید

استاد ،عامل طلبگی خویش را، مرهون رفیق خوب می دانست ،که پای اورا به جلسات قرائت قرآن، باز کرده بود. ایشان مقدمات علوم دینی را نزد مرحوم آیت الله حاج شیخ علی اکبربرهان (ره) ،که از شاگردان عارف سترگ مرحوم آیت الله حاج سیدعلی آقا قاضی (ره) بود،فراگرفت .

جناب حاج سید محمدحسن قاضی فرزند ارجمند آیت الله قاضی، درباره مرحوم برهان می نویسد :« خطیب برجسته ومتقی ونیک مردی باصفا بود در وقاروآرامش واشتغال به عبادت واندیشه وتعمق وفهم حوادث محیط وعزم براصلاح و تهذیب دیگران واعمال مفیدبه حال اطرافیان خودازطلبه و غیره پیش قدم بود ...» 2

استاد در شب 17ربیع المولود 1362هجری قمری درسن 19سالگی درمحضراین عالم برجسته ومتقی، مزین به لباس روحانیت گشت ،البته تا قبل از این دربازار تهران به پدربزرگوارشان در امر حسابداری کمک می نمود و این کاردرکنارتحصیل انجام می گرفت؛ ولی بعد از ملبس شدن دیگر ادامه این کار را دربازارمصلحت ندیده وفقط به درس وبحث طلبگی پرداختند.آن روز ها وضعیت اقتصادی ومعیشتی طلاب وروحانیون اسفناک بود. از این رو پدر استاد نسبت به جداشدن ایشان از محیط کار واشتغال محض به دروس طلبگی ، اظهار نارضایتی می نمودند ،استاد آن ایام در مسائل شرعی ازمرجع شیعیان مرحوم آیت الله حاج سید ابوالحسن اصفهانی (ره) تقلید می کردند وباتوجه به فشارهای رژیم پهلوی و کمبود دانشجوی علوم دینی، مرحوم آقا سید ابوالحسن تحصیل علم راواجب دانسته و رضلیت پدررادرادامه این راه شرط نمی دانست ؛ ولی بعد ها پدر نه تنها اظهاررضایت نمود بلکه به داشتن چنین فرزندی نزد خویشان و دوستان افتخارمی کرد.

ایشان برای ادامه تحصیل (سطوح و خارج فقه واصول ) راهی قم شدند ودردروس آیات عظام بروجردی ، گلپایگانی ،مرعشی نجفی و... شرکت نموده و با دوست بزرگوارشان عالم ربانی مرحوم آیت الله حاج شیخ محمود تحریری (ره) مباحثه می کردند . و نیزبا تشویق وراهنمایی ایشان بود که مقداری از شرح منظومه سبزواری را نزد مفسرکبیرعلامه طباطبائی (ره) آموختند. وی دراین ایام ازدرس اخلاق حضرت امام خمینی (ره) و حاج آقا حسین فاطمی (ره) کسب فیض کردند.

استاد مجتهدی (ره) پس از طی مراحل تحصیل به دلیل پاره ای از مشکلات به تهران بازگشتند .(3 )این

مشکلات نعمتی مقدر شده از سوی پروردگار بود که بعدها سبب برکات زیادی شد .

درآن ایام یکی از بهترین مراکزتربیتی وعلمی تهران ، مسجد امین الدوله بود ،که توسط عابد زاهد، مرحوم حاج شیخ محمد حسین زاهد(ره) اداره می شد وچه بسیاراقشارمختلفی که با نَفَس ورفتاروبیانات ایشان تربیت اسلامی یافتندوبرخی نیزبه مقامات معنوی نایل شدند، ازاین خرمن گرم، بزرگانی چون عارف وعالم ربانی مرحوم آیت الله حاج شیخ عبدالکریم حق شناس (ره) وآیت الحق حاج شیخ علی سعادت پرور(ره)پرورش یافتند.

مرحوم حاج شیخ محمد حسین زاهد(ره) آن ایام دراثرکهولت سن وضعف قوای جسمانی، نیازبه روحانی جوانی داشت، تا اورا دراین امرمهم یاری کند. با دلالت وراهنمایی مرحوم آیت الله حق شناس (ره) که ازحضوراستاد در تهران مطلع شده بود ،مرحوم مجتهدی (ره) به محضرحاج شیخ محمدحسین زاهد(ره) راه یافت .ایشان بارها می فرمود:«کنارپله نوروزخان به آیت الله حق شناس برخورد کردم ،ایشان جویای حالم شد،من هم ماجرای برگشت به تهران راگفته ، به ایشان عرض کردم ، از رفقای تهرانی شنیدم که حاج شیخ محمدحسین زاهد دست تنهاست واحتیاج به کمک دارد؛ ولی ایشان مرانمی شناسد، حاج آقای حق شناس فرمودند: شب بیا مسجد امین الدوله، شب به مسجد رفتم، پس از نمازقرار بود حاج آقای حق شناس منبر بروند ؛ولی منبرشان رابه من تعارف کردند ومن هم در محضر حاج شیخ محمدحسین حدیثی را بیان کرده وآن راشرح دادم که مورد پسند ایشان قرارگرفت »

استاد پس ازوفات مرحوم زاهد طبق وصیت ایشان، چندسالی در مسجد حاج سیدعزیز الله بازار، تعلیم وتربیت شاگردان را به عهده گرفتندودراین ایام ازدرس خارج عبد صالح آیت الله حاج سید احمدخوانساری (ره) استفاده نمودند .

حاج آقا مجتهدی درسال 1375هجری قمری بنا به درخواست عد ه ای ازمتدینین برنامه آموزشی وپرورشی را، به مسجد حاج ملامحمدجعفر،که بعد ها به حوزه آیت الله مجتهدی معروف گشت ، انتقال داد.

ایشان با علم وتقوا بیش از نیم قرن به تعلیم وتربیت دانش جویان علوم دینی پرداخته وثمره آن تربیت افراد مختلفی اعم از طلاب و غیر طلاب بود که فرمودند :«علم وتقوا وتلاش متعهدانه در تربیت طلاب علوم دینی سه عنصرشاخص در شخصیت این روحانی عالی قدربود»(4 ) پرورش مجتهدان و محققان و مولفان ومبلغان ، مزد زحمات شبانه روزی ایشان در این دنیا بود. اساتید بزرگواری چون آیت الله خرازی و آیت الله استادی مدظلهما که از برجستگان حوزه می باشند نمونه ای از ثمرات زحمات این عالم ربانی است .

مکتب درسی وتعلیمی استاد از نظررژیم منحوس پهلوی «تبلیغات سوء علیه دولت وبسیارمضر»(5) تلقی می شد . حضورو فعالیت برخی شاگردان ایشان دربه ثمررساندن انقلاب اسلامی و خیل عظیم شهدای روحانی وطلبه این مدرسه ، درجنگ تحمیلی از قبیل حجج اسلام غلام حسین حقانی ، صالحی خوانساری و... ، دکتر مصطفی چمران، دکتر محمدعلی فیاض بخش ، دکترمحمودقندی ،مهندس تندگویان و.. شاهدی براین مدعاست که رژیم از آن هراسان بود.

تاکید ایشان درحمایت ازانقلاب اسلامی و رهبری ونیز بیان شیرین ومردمی، شخصیت او رامحبوب اقشارمختلف جامعه قرارداده بودو به راستی یکی ازمصادیق بارز این آیه شریفه بودکه «ان الذین آمنوا وعملوا الصالحات سیجعل لهم الرحمن ودا» (6)

نَفَس اوگرما بخش محافل طلاب بود وشاگردان به تدریج ازمنش وروش او الگوبرداری می کردند بنده روزی به ایشان عرض کردم:« طلاب چه بخواهند و چه نحواهند ناخودآگاه متاثرازرفتار شما یند» .

استادمجتهدی براین باوربود که اگر طلبه در کنارآموزش علمی ، پرورش وتربیت عملی نیابد، دانش در دست اوهمچو تیغی است دردست زنگی مست، ازاین رو اهتمام زیادی دربیان مواعظ واحادیث اخلاقی داشته ورمز موفقیت طلبه را در انجام واجبات وترک محرمات ودرک سحرمی دانستند . نگارنده بارهاوبارها ازایشان می شنیدم که می فرمود:

صمت وجوع وسهروعزلت وذکربه دوام نا تمامان جهان راکند این پنج تمام

وگاهی این جمله راازالهی نامه علامه حسن زاده آملی بیان می کردکه:«الهی خروس راسحرباشد وحسن رانباشد»

تعلیم وتربیت شاگردان حوزوی وغیرحوزوی باعث نشدکه استاد ازتالیف وتصنیف غافل باشند وبرخی مباحث که به نظرشان مفید می آمد به نگارش درآوردازجمله آنان :

1) رساله مَحرم ونامحرم 2) رساله گناهان کبیره 3) رساله احکام غیبت 4)رساله ارث.

پس از سالیان سال تلاش و کوشش وخدمت به حوزه های علمی و با پشت سرگذاشتن دوران بیماری که ازآروزهای ایشان بود «دوست دارم دوسه سال آخرعمرم خانه نشین بشوم تا بیشتربه خودم برسم» (7)سرانجام در چهارم محرم الحرام 1429 هجری قمری 23/10/86درسن 85سالگی دعوت حق را لبیک گفته وبدن مبارکشان طبق وصیت در حوزه علمیه دفن شد .عاش سعیدا ومات سعید ا